Interne controles en audits: vertrouw op je onderbuik – is het een zzp’er of toch een werknemer?

De kernvraag is: voelt deze samenwerking echt als een zelfstandige opdracht, of lijkt het meer op een dienstverband? Je onderbuik kan je hierbij de weg wijzen. Twijfel je? Dan is het tijd om te toetsen en risico’s in kaart te brengen.

Waarom die onderbuik belangrijk is

Een zzp-contract kan op papier perfect zijn, maar de praktijk vertelt het echte verhaal. Een zzp’er die structureel werkt als een werknemer – met vaste werktijden, duidelijke aansturing en weinig autonomie – kan juridische en financiële risico’s opleveren. Vaak voel je dit al: te weinig afstand, te veel controle, of een situatie waarin de zzp’er te afhankelijk lijkt van jouw organisatie.

Als jouw onderbuik zegt dat er iets niet klopt, is dat een signaal om verder te onderzoeken. Zo voorkom je problemen met schijnzelfstandigheid en kun je eerlijk en transparant samenwerken.

Stappenplan: hoe toets je of het goed voelt?

Voelt deze zzp’er als zelfstandig ondernemer?

• Vraag jezelf af: lijkt deze persoon volledig zelfstandig? Of functioneert hij of zij als een verlengstuk van mijn organisatie?
• Let op signalen zoals:
  • Werken volgens vaste werktijden die door jouw organisatie worden bepaald.
  • Gebruik van jouw tools, bedrijfslogo of werkplek.
  • Overleg dat voelt als een beoordeling, in plaats van een samenwerking.

Kloppen de verhoudingen?

• Een zzp’er bepaalt zelf hoe en wanneer het werk wordt uitgevoerd. Als jij veel controle uitoefent, voelt dat misschien fijn, maar juridisch gezien kan het een probleem zijn.
• Vraag jezelf af:
  • Geef je deze instructies ook aan werknemers?
  • Zou het werk zonder jouw directe sturing soepel doorgaan?

Vergelijk contract met realiteit

• Lees het contract kritisch: wat staat er over zelfstandigheid, aansprakelijkheid en verantwoordelijkheden?
• Controleer of de dagelijkse praktijk daarmee in lijn is. Een zzp’er die in de praktijk als werknemer functioneert, is een risico, ongeacht wat in het contract staat.

Prik door afhankelijkheid heen

• Hoe afhankelijk is de zzp’er van jouw organisatie? Als jouw opdracht hun enige of belangrijkste bron van inkomsten is, kun je je afvragen of er sprake is van echte zelfstandigheid.
• Vraag je ook af hoe afhankelijk jouw organisatie is van deze persoon. Voelt de samenwerking meer als een arbeidsrelatie dan een samenwerking tussen twee zelfstandige partijen?

Test de grenzen

• Stel jezelf de volgende vragen:
  • Durf ik deze samenwerking zonder twijfel voor te leggen aan de fiscus? Zou de Belastingdienst dit als een echte zelfstandige relatie beschouwen?
  • Durf ik een juridische procedure aan als de zzp’er claimt werknemer te zijn en aanspraak maakt op vakantiedagen of andere rechten?
• Luister naar je onderbuik. Als je twijfelt of de samenwerking écht als zzp-relatie voelt, kan dat een teken zijn dat de grens al is overschreden.

Regelmatige reflectie

• Plan elk kwartaal een moment om je zzp-contracten en samenwerkingen te herzien. Stel vragen als:
  • Klopt de samenwerking nog met de afspraken in het contract?
  • Zijn er signalen die erop wijzen dat de zelfstandigheid in gevaar is?
• Gebruik je onderbuik als uitgangspunt en combineer dit met een objectieve analyse van de feiten.

Rode vlaggen waar je op moet letten

• De zzp’er heeft een vaste werkplek binnen jouw organisatie.
• De zzp’er werkt structureel op vaste tijden, vergelijkbaar met jouw werknemers.
• Jij bepaalt niet alleen wat er moet gebeuren, maar ook hoe het werk wordt uitgevoerd.
• De zzp’er maakt gebruik van jouw bedrijfsmiddelen, zoals een laptop of telefoon.
• De zzp’er heeft geen andere opdrachtgevers of lijkt volledig afhankelijk van jouw organisatie.

Vertrouw op je gevoel én neem actie

Het toetsen van zzp-contracten draait om meer dan juridische compliance. Het gaat erom dat je voelt en ziet dat de samenwerking klopt. Vertrouw op je onderbuik, maar wees ook bereid om actie te ondernemen. Als iets niet goed voelt, herzie de afspraken en zorg dat je samenwerking kloppend blijft.

Door regelmatig te reflecteren en kritische vragen te stellen, kun je risico’s vermijden en bouwen aan gezonde relaties met zzp’ers. Want uiteindelijk draait het niet alleen om wat er op papier staat, maar om het bouwen van vertrouwen dat je voelt – of, zoals het MKB zou zeggen, een audit begint met luisteren naar je onderbuik.