Schijnzelfstandigheid in de Bouw en Infra: hoe herken je het?

Zzp’ers spelen een cruciale rol, bijvoorbeeld bij werkzaamheden zoals stukadoorswerk, metselwerk en installaties. Maar deze flexibiliteit brengt ook risico’s met zich mee, waaronder het probleem van schijnzelfstandigheid. Dit kan voor zowel werkgevers als zelfstandigen grote gevolgen hebben, zoals naheffingen, boetes en reputatieschade.

Wat is schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid ontstaat wanneer een zzp’er officieel als zelfstandige staat ingeschreven, maar feitelijk werkt alsof hij of zij in loondienst is. Denk hierbij aan situaties waarin er sprake is van een gezagsverhouding of een sterke afhankelijkheid van een opdrachtgever. De Belastingdienst en Inspectie SZW hebben duidelijke richtlijnen opgesteld om dit te beoordelen.

Wanneer een zzp’er als werknemer wordt beschouwd, kan dit leiden tot forse juridische en fiscale gevolgen. Voor opdrachtgevers in de bouw- en infrasector is het daarom essentieel om hier alert op te zijn.

Signaleren van schijnzelfstandigheid

Hoe herkent u schijnzelfstandigheid in uw organisatie? Hier zijn enkele veelvoorkomende signalen:

1. Gezagsverhouding: De zzp’er werkt onder strikte instructies van de opdrachtgever. Denk aan gedetailleerde richtlijnen over werktijden, methodes en locatie.
2. Langdurige samenwerking met één opdrachtgever: Als een zzp’er uitsluitend of langdurig voor één partij werkt, kan dit wijzen op een afhankelijkheidsrelatie.
3. Gebruik van materialen van de opdrachtgever: Een zelfstandige die geen eigen gereedschap of materialen gebruikt, wordt mogelijk als werknemer gezien.
4. Geen ondernemersrisico: Wanneer de zzp’er betaald wordt per uur en geen enkel financieel risico draagt, is er een verhoogd risico op schijnzelfstandigheid.

Ondernemersgedrag stimuleren

Een effectieve manier om schijnzelfstandigheid te voorkomen, is door zzp’ers te ondersteunen bij het tonen van echt ondernemersgedrag. Dit is niet alleen voordelig voor de zelfstandige, maar ook voor de opdrachtgever. Hier zijn enkele stappen die u kunt ondernemen:

• Focus op aanneming van werk: Moedig zzp’ers aan om complete klussen aan te nemen in plaats van per uur betaald te worden. Bij aanneming van werk is de zzp’er verantwoordelijk voor het plannen, uitvoeren en opleveren van het werk, inclusief bijbehorende risico’s. Dit kan variëren van het aanleggen van een weg tot het renoveren van een gebouw.
• Vraag om offertes en contracten: Een zelfstandige ondernemer werkt met offertes en contracten waarin de afspraken helder staan beschreven. Dit benadrukt de zelfstandigheid van de zzp’er en biedt duidelijkheid voor beide partijen.
• Gebruik van eigen middelen: Ondersteun zzp’ers bij het investeren in eigen gereedschap en apparatuur. Dit versterkt hun ondernemersstatus.
• Facturatie en btw-afhandeling: Zorg dat de zzp’er een eigen factuur verstuurt en btw in rekening brengt. Dit onderstreept de zakelijke aard van de relatie.
• Verantwoordelijkheid accepteren: Geef zzp’ers de vrijheid om hun werk naar eigen inzicht uit te voeren. Dit betekent dat zij ook verantwoordelijk zijn voor eventuele fouten of vertragingen.

Toekomstige ontwikkelingen

De regelgeving rondom arbeidsrelaties wordt steeds strenger. Naar verwachting wordt in 2025 nieuwe wetgeving ingevoerd die de toets op zelfstandigheid aanscherpt. Dit zal met name gevolgen hebben voor de bouw- en infrasector, waar projecten vaak afhankelijk zijn van langdurige inzet van zzp’ers. Het is daarom belangrijk om nu al actie te ondernemen en uw samenwerkingsconstructies kritisch te beoordelen.

Conclusie

Schijnzelfstandigheid is een groeiend probleem in de bouw- en infrasector. Door zzp’ers te ondersteunen bij het tonen van echt ondernemersgedrag en het stimuleren van aanneming van werk, kunnen opdrachtgevers niet alleen juridische risico’s verkleinen, maar ook bijdragen aan een eerlijk speelveld. Zorg ervoor dat uw organisatie klaar is voor de toekomst door duidelijke afspraken te maken en de zelfstandigheid van zzp’ers te waarborgen.

Analyseer uw zzp-constructies vandaag nog en voorkom risico’s in de toekomst